“We hadden dit eerder moeten doen.”
“Eigenlijk speelde dit al in groep twee.”
Uitspraken die regelmatig voorbij komen tijdens begeleidingstrajecten op scholen.
Ik zie helaas te vaak dat er veel schooljaren voorbij gaan voordat er in ‘pittige groepen’ een keerpunt word bereikt ten goede … of dat het tobben blijft tot eind groep 8.
- We ervaren het probleem, maar zijn handelingsverlegen
- We weten wat er moet veranderen, maar krijgen niet de nodige neuzen (binnen school, ouders) de goede kant op
- We voegen onderwijs toe rondom de problematiek en appelleren op zelfsturend gedrag (zoals in methodieken voor burgerschap en sova vaak het geval is)
- We halen weer opgelucht adem als er weer een ‘beter’ schooljaar aanbreekt
- We zetten flink in op straffen en belonen en genieten van het effect daarvan voor zolang het duurt
- We ‘zingen het uit’ tot aan de vakantie en houden ons hart vast voor het vervolg
- We accepteren de feiten en kijken uit naar het afscheid van deze klas
Het is niet de twijfel aan de intenties en inzet van collega’s in het werkveld waarom ik dit schrijf, maar juist het van dichtbij ervaren van de impact als de situatie in een groep niet op orde komt; voor de leerlingen en voor alle direct betrokkenen, niet in het minst ook voor de leerkrachten.
Dat willen we elkaar graag besparen!
Dat het toch kan gebeuren, heeft vaak begrijpelijke redenen.
- Het vraagt kennis en kost tijd om tot het inzicht te komen wat er aan de hand is en wat passende interventies zijn
- Het is lastig om te geloven dat er nog oplossingen zijn na alles wat er door de jaren heen al geprobeerd is
- Het kan moeilijk zijn om hulp van anderen te accepteren
- Je kunt op het punt komen dat je energie op is
“Bastin, wat zou er volgens jóu dan moeten gebeuren?”
Meerdere factoren – al dan niet binnen mijn invloed – zorgen ervoor dat een groep de goede kant op gaat bewegen.
Eén daarvan is dat we zicht en grip krijgen op het systeem wat de groep heeft opgebouwd om met lastige situaties om te gaan. Noem het een overleefmodus waarop wordt overgeschakeld als de veiligheidsbeleving onder druk komt te staan. Er zijn meerdere ‘veilige’ rollen denkbaar, van de centrumpositie tot aan de randpositie.
Als de groep gedurende een periode meer wenselijk gedrag laat zien, betekent dit niet automatisch dat het oude systeem is gedeletet. Zodra de veiligheid wegvalt, is de kans groot dat de groep weer daarop terugvalt. Om dit patroon te doorbreken, moeten we het systeem inzichtelijk maken en moeten leerlingen de kans krijgen om nieuwe keuzes te leren maken. De leiding (support, onderwijs, sturing) die een leerkracht hierin geeft, levert de zuurstof die nodig is om oude ‘veiligheden’ los te laten en te durven kiezen voor nieuw gedrag.
Het schoot me allemaal door het hoofd tijdens een wandeling.
Sluippaadjes zijn snel gevormd en worden pas minder gebruikt als het op de hoofdpaden weer aantrekkelijker wordt.
Het is nooit té laat om te investeren in groepsdynamiek.
Neem gerust contact met me op om te verkennen wat ik voor je kan betekenen
